Sanering schacht Willem II Domaniale Mijn

Zoals u mogelijk weet, heeft er tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw in Limburg mijnbouw plaatsgevonden. De gevolgen daarvan zijn ook nu nog in de bodem van onze provincie merkbaar. Dat levert niet direct problemen op, maar het is wel iets waar we ons in de regio bewust van moeten zijn. 
Een van de onderzochte vragen betreft de vraag of de mijnschachten (verticale toegangen tussen maaiveld en plaatsen in de ondergrond waar kolen werden gewonnen) ook naar de toekomst toe stabiel achtergelaten zijn bij het sluiten van de mijnen in 1969-1974. Het onderzoek concludeert dat er geen directe risico’s voor de veiligheid zijn. Om mogelijke gevolgen op langere termijn te voorkomen, heeft de minister geld beschikbaar gesteld om bij een aantal schachten aanvullend werk te verrichten om ervoor te zorgen dat de schachten ook in de toekomst geen problemen zullen geven.
Onderstaande  kaart geeft de locaties weer van de drie schachten van de Domaniale Mijn die op deze plek stond.

Bij het sluiten van de mijn is de schacht Willem II voorzien van een betonprop die vanaf maaiveld zo’n 50m diep de schacht in gaat.
Om deze prop en de schacht ook naar de toekomst toe stabiel te houden, is het nodig de lengte van de prop te vergroten.
Om dit werk uit te voeren, is een deskundige Duitse firma (Daldrup & Söhne AG) ingehuurd die dit soort bijzondere werkzaamheden kan uitvoeren. De werkzaamheden bestaan uit het boren van een vulopening door de aanwezige betonprop, het aanbrengen van een drijvende steunlaag (drijflaag) op het mijnwater in de schacht en vervolgens de holle ruimte van de schacht opvullen met beton vanaf de steunlaag tot aan de onderkant van de aanwezige betonprop.
De werkzaamheden starten vanaf 26 oktober en zullen naar verwachting duren tot maart 2023. Het grasveld zal gedeeltelijk gedurende de werkzaamheden in gebruik genomen worden als werkterrein.
Werkzaamheden vinden plaats op weekdagen tussen 7 en 18 uur. Hinder door trillingen is niet te verwachten. Geluiden vanuit het bouwterrein zijn tijdens werkzaamheden niet uit te sluiten. Materialen worden aangevoerd vanaf de Nieuwstraat. De exacte bouwplaats inrichting is nog niet beschikbaar.

Bouwterrein

De inrichting van het bouwterrein staat op onderstaand plaatje.

Duur werkzaamheden

De inrichting van het werkterrein is gestart in oktober 2022. Op dit moment wordt verwacht dat de  werkzaamheden rond maart 2023 klaar zullen zijn.

Buizenschacht en Schacht Willem I

Als de werkzaamheden aan schacht Willem II voorspoedig verlopen, zullen mogelijk de twee overige schachten aansluitend gesaneerd worden.

Informatie over de sanering

Om te weten hoe de schacht rond 1970 gesaneerd is, is in archieven gezocht naar beschikbare stukken. Over de schachten van de Domaniale Mijn zijn genoeg stukken in archieven gevonden die hierover een beeld geven. Als voorbeeld onderstaand enkele plaatjes over schacht Willem II. De schacht heeft diepte van 804 meter en afmetingen van 5,5 bij 4,3 meter.

Om te weten of de schacht ook daadwerkelijk zo gesaneerd is als in de archiefstukken staat, is de schacht in april 2019 met een camera geïnspecteerd. In de betonprop zit een geboord gat dat al jaren  gebruikt wordt om de mijnwaterstand in de schacht te peilen. Dit gat is groot genoeg om er een speciale camera door de schacht in te laten zakken. Een aantal foto’s van de inspectie:

De eerste 5,5m vanaf maaiveld gaat de camera door een stalenbuis. Na 5,5m komt de camera in het betonnen boorgat. Te zien is nog niet de open schacht zelf, de camera laat het boorgat zien.

Onderstaand rechts is in het boorgat een stuk van de liftkabel te zien. Deze is bij het saneren van de schacht destijds mee ingestort in beton.

Op 50 meter onder maaiveld komt het boorgat uit in de niet gevulde schacht.

Te zien is dat de originele geleiders van de liftkooi nog in tact zijn.

Op 120m onder maaiveld kwam de camera mijnwater tegen (situatie 2019, inmiddels is het mijnwater gestegen tot ca. 110m onder maaiveld) . Het licht van de camera weerkaatst op het mijnwater en veroorzaakt de “witte vlek”.

De inspectie laat zien dat de schacht in tact is en er geen onverwachte afwijkingen gezien zijn.

De werkzaamheden die nu uitgevoerd worden, hebben tot doel om lengte van de betonprop te vergrootten met ca. 42 meter. Het is een technisch punt en zonder er diep op in te gaan, is het verlengen van de prop nodig om voldoende contact tussen de prop en de schachtwand te realiseren. De prop hangt namelijk in de schacht op basis van wrijving tussen de prop en de schachtwand. Naar huidige stand der techniek is de lengte van de aanwezige betonprop te kort om er naar de toekomst toe geen omkijken meer naar de schacht te hebben. Om dit te bereiken, wordt als het ware een nieuwe prop tegen de oude prop aangeplakt. De totale lengte van de prop die dan ontstaat, zorgt er voor dat de schacht naar de toekomst toe geen aandacht meer vraagt als het gaat om duurzame stabiliteit.

Om de betonprop te kunnen verlengen, wordt op het in de schacht staande mijnwater eerst een drijvend materiaal gebracht. Dit is nodig omdat anders het aan te vullen beton meteen naar de bodem van de schacht verdwijnt. Op het drijvend materiaal wordt dan een dunne laag speciale beton aangebracht dat men laat uitharden. Vervolgens wordt weer een dunne laag aangebracht die men laat uitharden. En zo verder tot een draagkrachtige laag ontstaat waarop men dan verder beton kan aanbrengen tot de nieuwe prop de onderkant van de oude prop bereikt om dan één prop te gaan vormen.

De werkzaamheden op het bouwterrein bestaan uit het inrichten van het bouwterrein, het maken van een vulopening door de aanwezige betonprop en het vullen van de schacht met speciaal beton op de drijvende laag. In de directe nabijheid van de schacht wordt een nieuwe peilbuis geplaatst om de mijnwaterstand te monitoren.

Op onderstaand plaatje is links de huidige toestand en rechts de toestand na de werkzaamheden weergegeven.